Probiotyk na atopowe zapalenie skóry – wsparcie dla skóry od wewnątrz
Ostatnia aktualizacja: 22 / 10 / 2025
Atopowe zapalenie skóry (AZS) to choroba cywilizacyjna o podłożu zapalnym, której objawy obejmują suchość, świąd, rumień i podrażnienia. Nasilenie AZS może być związane ze stanem jelit (oś jelita–skóra). Nowoczesne podejście obejmuje probiotyki wspierające terapię od wewnątrz. Z artykułu dowiesz się, jak mikrobiom jelitowy wpływa na stan skóry, jaki odpowiednio dobrać probiotyk na atopowe zapalenie skóry, a także jak dieta i pielęgnacja mogą wspomóc łagodzenie objawów.
Probiotyk na AZS – to musisz wiedzieć:
- Atopowe Zapalenie Skóry (AZS) to choroba zapalna skóry, której nasilenie jest ściśle powiązane z równowagą mikrobiomu jelitowego (oś jelito–skóra).
- Odpowiednio dobrane probiotyki wspierają terapię AZS poprzez modulowanie stanu zapalnego, wzmacnianie bariery jelitowej i skórnej oraz zwiększenie produkcji krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (SCFA).
- Najbardziej obiecujące szczepy to głównie z rodzaju Lactobacillus (np. rhamnosus GG, plantarum) i Bifidobacterium (np. breve, animalis).
- Leczenie wymaga minimum 3 miesięcy regularnej suplementacji, uzupełnionej o dietę bogatą w prebiotyki (błonnik, warzywa) i eliminację prozapalnych pokarmów.
Probiotyk na AZS – jak mikrobiom jelitowy wpływa na stan skóry
AZS to nie tylko kwestia wrażliwej skóry. Co raz więcej dowodów naukowych wskazuje, że źródłem problemu może być zaburzona równowaga mikrobioty jelitowej. W efekcie pojawia się stan zapalny, który może z czasem stać się widoczny również na skórze. Mechanizm ten określa się jako oś jelito–skóra.
Jelita i skóra komunikują się ze sobą poprzez układ odpornościowy oraz sygnały produkowane przez mikrobiotę. To m.in. krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA), metabolity tryptofanu, kwas mlekowy i peptydy bakteryjne. Dochodzi do modulowania stanu zapalnego oraz funkcji bariery jelitowej, a także skórnej. Dzięki tej dwukierunkowej komunikacji zmiany w mikrobiomie jelit mogą wpływać na stan skóry i odwrotnie.
Probiotyk na AZS wspiera równowagę mikrobiomu jelitowego, poprawiając środowisko jelitowe, odpowiedź immunologiczną i aktywność metaboliczną.
Probiotyki działają wielokierunkowo:
- stymulują produkcję SCFA (maślanu, propionianu, octanu), które obniżają pH jelit, hamują wzrost patogenów, a w dodatku wspierają działanie komórek Treg (komórki układu odpornościowego),
- konkurują z bakteriami chorobotwórczymi o substancje odżywcze i miejsca kolonizacji, ograniczając ich rozwój.
Badania naukowe pokazują, że odpowiednio dobrany probiotyk na atopowe zapalenie skóry może skutecznie wspierać zarówno profilaktykę, jak i leczenie AZS.
Zobacz także: Probiotyki dla pięknej skóry
Najlepsze probiotyki na skórę – na jakie szczepy zwrócić uwagę?
U pacjentów z AZS obserwuje się zmniejszoną różnorodność mikrobiomu jelitowego oraz spadek liczby pożytecznych bakterii, takich jak Lactobacillus i Bifidobacterium, przy jednoczesnym wzroście Escherichia coli, Clostridium difficile i Staphylococcus aureus. Zmiany te mogą występować już we wczesnym okresie życia i wskazują, że dysbioza jelitowa jest jedną z przyczyn choroby.
Najbardziej obiecujące szczepy probiotyczne w kontekście AZS to:
- Bifidobacterium breve
- Bifidobacterium animalis
- Bifidobacterium longum
- Lactobacillus plantarum
- Lactobacillus paracasei
- Lactobacillus acidophilus
- Lactobacillus rhamnosus GG
- Streptococcus thermophilus
Stosowanie tych szczepów może:
- przywracać równowagę Th1/Th2 (czyli ograniczać nadmierną aktywność komórek Th2 odpowiedzialnych za reakcje alergiczne i wzmacniać odpowiedź Th1 wspierającą prawidłowe działanie układu odpornościowego),
- ograniczać wzrost bakterii patogennych w jelitach,
- zwiększać produkcję SCFA i funkcję komórek Treg,
- w efekcie łagodzić objawy AZS i zmniejszać częstość zaostrzeń.
Dzięki tym wieloaspektowym mechanizmom regularne stosowanie odpowiednich probiotyków może łagodzić objawy AZS, zmniejszać częstość zaostrzeń i wspierać zdrowie skóry „od środka”.
Jaki probiotyk na skórę atopową – kryteria wyboru
Jeśli zastanawiasz się, jaki probiotyk na skórę przy AZS, zwróć uwagę na poniższe kryteria:
| Kryterium | Szczegóły / wskazówki |
|---|---|
| Dokładnie określony szczep | Wybieraj produkty podające nie tylko gatunek, ale i szczep, np. Lactobacillus plantarum AMT4 lub Bifidobacterium animalis AMT30. https://naturescience.eu/en/produkt/mycobiotic-ns/ |
| Forma produktu | Najlepiej liofilizat (proszek) lub kapsułka/tableta w specjalnej otoczce (np. dojelitowej), która chroni bakterie przed degradacją w żołądku. |
| Liczba żywych kultur | Minimum 1 × 10⁹ jtk (jednostek tworzących kolonie) w porcji |
| Kombinacja szczepów | Produkty multi-strain mogą być bardziej efektywne w AZS niż pojedynczy szczep – zwróć uwagę na deklaracje producenta o synergii działania szczepów |
| Stosowanie kliniczne i bezpieczeństwo | Wybieraj produkty poparte badaniami w kontekście AZS lub skóry oraz posiadające certyfikaty i kontrolę jakości. |
| Forma dla dzieci vs dorosłych | Dla dzieci zwróć uwagę na zalecany wiek podania, pozytywną opinię Centrum Zdrowia Dziecka i/lub akceptację pediatry. |
| Dodatkowe składniki / brak zbędnych dodatków | Preferuj produkty bez dodatku cukrów, słodzików, konserwantów, które mogą obciążać mikrobiotę jelitową. |
Probiotyki AZS – schematy dawkowania i czas kuracji
Terapia probiotyczna wymaga czasu i regularności. Wybór odpowiedniego probiotyku na skórę może wspierać efekt terapeutyczny. Większość badań wykazuje, że zauważalna poprawa w AZS (mniejsze nasilenie świądu, lepsze nawilżenie skóry, zmniejszenie zmian zapalnych) pojawia się po co najmniej trzech miesiącach stosowania.
Dłuższe kuracje (powyżej 3 miesięcy) wiążą się z istotnym zmniejszeniem nasilenia objawów (niższy wskaźnik SCORAD – narzędzie kliniczne służące do oceny nasilenia atopowego zapalenia skóry). Probiotyki należy przyjmować codziennie, najlepiej zgodnie z zaleceniami producenta, regularność jest kluczem do efektu terapeutycznego. Zalecana liczba żywych kultur bakterii to minimum 1 miliard CFU (jednostka tworząca kolonię) dziennie, a optymalnie 10–50 miliardów CFU, w zależności od wieku i rodzaju szczepu.
Probiotyki na skórę twarzy – rola pielęgnacji zewnętrznej i wewnętrznej
W pielęgnacji skóry twarzy u osób z AZS ważne jest holistyczne podejście, łączące dbanie o mikrobiom zarówno od środka, jak i na zewnątrz. Probiotyki doustne wspierają równowagę mikrobiomu jelitowego, zmniejszają stany zapalne i mogą wpływać na poprawę kondycji skóry poprzez oś jelito–skóra. Regularne stosowanie odpowiednich szczepów probiotycznych może łagodzić świąd, zmniejszać zaczerwienienia i wspierać regenerację bariery skórnej.
Równolegle pielęgnacja zewnętrzna skóry twarzy z użyciem kosmetyków probiotycznych lub prebiotycznych pomaga wspierać lokalny mikrobiom skóry, wzmacnia barierę ochronną i zmniejsza nadmierną kolonizację bakterii patogennych. Produkty te mogą zawierać wyselekcjonowane szczepy lub składniki stymulujące rozwój korzystnych bakterii, co przekłada się na lepszą odporność skóry na czynniki drażniące.
Łączenie doustnych probiotyków z kosmetykami wspierającymi mikrobiom skóry daje efekt synergii – probiotyki na skórę twarzy wspierają regenerację bariery ochronnej.
Przeczytaj także: Probiotyki przy alergii
Dieta wspierająca terapię AZS – prebiotyki i eliminacja prozapalnych pokarmów
Dieta wpływa na stan skóry zarówno bezpośrednio, jak i poprzez mikrobiom jelitowy. W AZS istotne jest wspieranie korzystnych bakterii jelitowych za pomocą prebiotyków i produktów fermentowanych oraz ograniczanie pokarmów prozapalnych, które mogą nasilać objawy. Poniższa tabela przedstawia produkty polecane i do ograniczenia w diecie wspierającej terapię AZS.
| Kategorie | Produkty polecane | Produkty do ograniczenia/wyeliminowania |
|---|---|---|
| Prebiotyki / błonnik | Warzywa: brokuły, marchew, buraki, szpinak, dynia Owoce: jabłka, gruszki, jagody, banany Produkty pełnoziarniste: płatki owsiane, brązowy ryż, pełnoziarnisty chleb na zakwasie Rośliny strączkowe: soczewica, ciecierzyca, groch |
Produkty wysoko przetworzone, słodycze, białe pieczywo, biały ryż |
| Produkty fermentowane / probiotyki | Jogurt naturalny, kefir, kiszona kapusta, kimchi, ogórki kiszone, tempeh, miso | Produkty fermentowane z dużą ilością cukru lub konserwantów |
| Tłuszcze | Kwasy tłuszczowe omega-3: łosoś, sardynki, siemię lniane, orzechy włoskie, nasiona chia | Tłuszcze nasycone i uwodornione oleje roślinne: sojowy, słonecznikowy, krokoszowy, kukurydziany, margaryny przemysłowe |
| Cukry | Naturalne źródła: owoce, miód w małych ilościach | Cukry proste, syropy glukozowo-fruktozowe, słodycze, napoje słodzone |
| Potencjalne alergeny / indywidualne trigger | Jeśli tolerowane: produkty mleczne fermentowane (jogurt, kefir), jajka gotowane | Mleko krowie, jaja, soja, orzechy – w przypadku nadwrażliwości |
| Wspieranie bariery jelitowej i przeciwzapalne | Warzywa i owoce bogate w polifenole (borówki, maliny, granaty, zielona herbata); buliony kostne, peptydy kolagenowe, ryby morskie, oleje roślinne zimnotłoczone | Alkohol, produkty silnie przetworzone, fast-food |
Probiotyki – AZS. Podsumowanie
Podsumowując, probiotyk na atopowe zapalenie skóry może być istotnym elementem wspierającym terapię, ale kluczem do sukcesu jest cierpliwość i kompleksowe podejście do zdrowia jelit i skóry. Regularne stosowanie odpowiednich szczepów, w połączeniu ze świadomą dietą i odpowiednią pielęgnacją zewnętrzną, pozwala stopniowo łagodzić objawy, wzmacniać barierę skórną i wspierać równowagę mikrobiomu. Terapia AZS wymaga czasu, systematyczności i holistycznego spojrzenia. Co może prowadzić do długotrwałej poprawy kondycji skóry i zmniejszenia częstotliwości nawrotów choroby.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Czym jest „oś jelito–skóra” i jak wpływa na objawy atopowego zapalenia skóry (AZS)?
Oś jelito–skóra to dwukierunkowy szlak komunikacyjny między mikrobiotą jelitową a skórą, realizowany przez układ odpornościowy i metabolity bakterii (np. SCFA, metabolity tryptofanu). W AZS zaburzona równowaga mikrobiomu (dysbioza) prowadzi do ogólnoustrojowego stanu zapalnego, który manifestuje się na skórze w postaci suchości, świądu, rumienia i zaostrzeń.
Czy kosmetyki probiotyczne na skórę twarzy mogą zastąpić doustną suplementację w AZS?
Kosmetyki probiotyczne lub prebiotyczne są ważnym uzupełnieniem terapii, gdyż wspierają lokalny mikrobiom i barierę ochronną skóry od zewnątrz, jednak nie zastąpią doustnej suplementacji. Tylko probiotyki przyjmowane doustnie mogą kompleksowo oddziaływać na oś jelito–skóra i główną przyczynę problemu, czyli dysbiozę jelitową.
Bibliografia
- Właściwości szczepów PAN. Materiały wewnętrzne Nature Science (dostęp na życzenie, skontaktuj się z nami).
- Fang Z, Li L, Zhang H, Zhao J, Lu W, Chen W. Gut Microbiota, Probiotics, and Their Interactions in Prevention and Treatment of Atopic Dermatitis: A Review. Front Immunol. 2021 Jul 14;12:720393. doi: 10.3389/fimmu.2021.720393. PMID: 34335634; PMCID: PMC8317022.
- Mahmud MR, Akter S, Tamanna SK, Mazumder L, Esti IZ, Banerjee S, Akter S, Hasan MR, Acharjee M, Hossain MS, Pirttilä AM. Impact of gut microbiome on skin health: gut-skin axis observed through the lenses of therapeutics and skin diseases. Gut Microbes. 2022 Jan-Dec;14(1):2096995. doi: 10.1080/19490976.2022.2096995. PMID: 35866234; PMCID: PMC9311318.
- Widhiati S, Purnomosari D, Wibawa T, Soebono H. The role of gut microbiome in inflammatory skin disorders: A systematic review. Dermatol Reports. 2021 Dec 28;14(1):9188. doi: 10.4081/dr.2022.9188. PMID: 35371420; PMCID: PMC8969879.
- De Pessemier B, Grine L, Debaere M, Maes A, Paetzold B, Callewaert C. Gut-Skin Axis: Current Knowledge of the Interrelationship between Microbial Dysbiosis and Skin Conditions. Microorganisms. 2021 Feb 11;9(2):353. doi: 10.3390/microorganisms9020353. PMID: 33670115; PMCID: PMC7916842.
