Probiotyki przy nietolerancji histaminy – jakie wybrać i jak działają przy niedoborze DAO?

Nietolerancja histaminy wynika z niedoboru enzymu DAO odpowiedzialnego za jej rozkład, a jej nadmiar może powodować bóle głowy, problemy trawienne czy zaczerwienienie skóry. Co więcej, coraz większe znaczenie mają probiotyki przy nietolerancji histaminy, które wspierają mikrobiotę jelitową i łagodzą te objawy.

Probiotyki przy nietolerancji histaminy – to musisz wiedzieć:

• Nietolerancja histaminy wynika najczęściej z niedoboru enzymu DAO odpowiedzialnego za jej rozkład.
• Probiotyki histamino-ujemne (np. B. longum, B. breve, L. plantarum) mogą obniżać poziom histaminy i wspierać działanie DAO.
• Podstawą leczenia jest dieta niskohistaminowa oraz unikanie produktów nasilających uwalnianie histaminy.
• Obniżone DAO może wynikać z chorób jelit, niedoborów (B6, C, cynk, miedź) lub działania niektórych leków.

Histamina i DAO – klucz do zrozumienia problemu

Aby lepiej zrozumieć, czym jest nietolerancja histaminy, warto przyjrzeć się roli DAO enzym (oksydazy diaminowej). To kluczowy enzym wytwarzany głównie w błonie śluzowej jelita cienkiego, łożysku i nerkach, odpowiedzialny za rozkład nadmiaru histaminy pochodzącej z pożywienia lub wytwarzanej przez bakterie jelitowe.

Histamina jest związkiem biologicznie czynnym, pełniącym w organizmie wiele funkcji – działa jako neuroprzekaźnik, uczestniczy w reakcjach odpornościowych i reguluje wydzielanie kwasu żołądkowego. Magazynowana jest w komórkach tucznych i bazofilach, a uwalnia się pod wpływem stresu, infekcji, urazów czy spożycia określonych produktów.

Gdy aktywność enzymu DAO jest prawidłowa, nadmiar histaminy zostaje szybko rozłożony. Jeśli jednak enzym działa zbyt słabo, na przykład z powodu stanów zapalnych jelit, dysbiozy, chorób przewlekłych lub niedoborów witamin i minerałów – histamina zaczyna się kumulować w organizmie, wywołując objawy takie jak bóle głowy, pokrzywka, wzdęcia czy biegunka. Dlatego tak ważne jest, aby organizm skutecznie ją neutralizował, gdy pojawia się podwyższona histamina. Dao enzym jest w tym aspekcie niezbędny.

Dlatego zarówno odpowiednia dieta niskohistaminowa, jak i regularne stosowanie probiotyków histamino-ujemnych odgrywają kluczową rolę w łagodzeniu objawów nietolerancji histaminy. Co więcej, połączenie tych dwóch działań nie tylko wspiera enzym DAO, ale również poprawia równowagę mikrobioty jelitowej, a tym samym zmniejsza ryzyko kumulowania się histaminy w organizmie. Jednocześnie świadome wybieranie produktów i preparatów probiotycznych pozwala skuteczniej kontrolować objawy i zwiększa komfort codziennego funkcjonowania.

Nietolerancja histaminy – diagnostyka i strategie postępowania

Rozpoznanie nietolerancji histaminy wymaga cierpliwości i obserwacji. Diagnostyka opiera się na kilku krokach:

Szczegółowy wywiad

• Specjalista analizuje występujące objawy, ich częstotliwość i związek z jedzeniem. Uwzględnia także stres, cykl miesiączkowy, przyjmowane leki i ogólny sposób odżywiania.

Dziennik żywieniowy

• Pacjent prowadzi zapisy spożywanych posiłków, godzin ich spożycia, występujących objawów oraz czynników towarzyszących, takich jak stres, aktywność fizyczna czy leki. 

Badania laboratoryjne

• Aktywności enzymu DAO w surowicy krwi.
• Poziomu histaminy we krwi.

Dieta eliminacyjno-prowokacyjna

• Polega na czasowym wykluczeniu produktów z histaminą i obserwacji reakcji organizmu. Powrót objawów po ich ponownym wprowadzeniu może potwierdzać nietolerancję histaminy.

Obniżenie aktywności lub niedobór enzymu DAO może występować w przebiegu wielu chorób i pod wpływem różnych czynników. Często towarzyszy:

• chorobom przewodu pokarmowego – zespół jelita drażliwego (IBS), celiakia, choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, SIBO,
• chorobom wątroby i nerek – wpływają na metabolizm i usuwanie histaminy,
• stanom zapalnym jelit oraz uszkodzeniu bariery jelitowej,
• długotrwałemu stresowi – może hamować syntezę enzymu i nasilać objawy nietolerancji,
• niedoborowi cynku, miedzi, witaminy B6, witaminy C – kofaktory enzymu DAO

Do czynników hamujących aktywność DAO należą również niektóre leki, m.in.:

• przeciwbólowe i przeciwzapalne (np. aspiryna, ibuprofen, diklofenak, naproksen),
• przeciwdepresyjne (np. amitryptylina, inhibitory MAO),
• przeciwnadciśnieniowe (np. werapamil, dihydralazyna, klonidyna),
• mukolityczne (np. N-acetylocysteina, ambroksol),
• antybiotyki (np. cefuroksym, doksycyklina, neomycyna, kwas klawulanowy),

W postępowaniu terapeutycznym istotne jest:

• unikanie produktów bogatych w histaminę (sery dojrzewające, wino, ryby, produkty fermentowane),
• eliminacja żywności, która stymuluje uwalnianie histaminy (cytrusy, pomidory, truskawki),
• wsparcie mikrobioty jelitowej poprzez odpowiednio dobrane probiotyki,
• uzupełnienie niedoborów witamin i minerałów niezbędnych dla aktywności DAO.

Polecamy: Co warto wiedzieć o Bifidobakteriach?

Probiotyki przy nietolerancji histaminy – które szczepy wybierać, by pomóc, a nie zaszkodzić?

Prawidłowe trawienie i komfort jelitowy mogą być wspierane przez dobrze dobrany probiotyk. Histamina potrafi jednak zaburzać ten komfort, gdy jej nadmiar nie jest odpowiednio rozkładany. Dlatego przy objawach sugerujących nietolerancję histaminy warto zwrócić uwagę nie tylko na dietę, ale także na rodzaj stosowanych probiotyków. Choć probiotyki ogólnie wspierają pracę przewodu pokarmowego i równowagę mikrobioty, nie wszystkie będą odpowiednie dla osób wrażliwych na histaminę. Niektóre szczepy bakterii mogą bowiem nasilać produkcję histaminy w procesie fermentacji, m.in.:

• Lactobacillus bulgarcius, 
• Lactobacillus reuteri, 
• Lactobacillus casei. 

Bezpieczne i pomocne probiotyki przy nietolerancji histaminy obniżają poziom tej substancji oraz sprzyjają produkcji oksydazy diaminowej, mowa o:

• Bifidobacterium infantis, 
• Bifidobacterium breve, 
• Bifidobacterium longum, 
• Lactobacillus plantarum.

Polecamy: Bakterie Lactobacillus w probiotykach

Jaki probiotyk wybrać, gdy w grę wchodzi histamina i DAO?

Świadomy wybór preparatu probiotycznego to podstawa skutecznej terapii. Najlepiej sięgać po produkty, które jasno deklarują zawartość szczepów bezpiecznych przy nietolerancji histaminy. Warto, by probiotyki zawierały szczepy z grup Bifidobacterium i Lactobacillus plantarum, najlepiej w ilości co najmniej 10⁹ CFU (jednostki tworzące kolonie) w porcji.

Wysokiej jakości preparaty charakteryzują się również:

• brakiem inuliny i FOS (fruktooligosacharydów) – składników o korzystnym działaniu prebiotycznym, które jednak u osób z nietolerancją histaminy mogą powodować dolegliwości trawienne.
• wysoką przeżywalnością w zmiennym pH,
• przejrzystym składem i badaniami potwierdzającymi stabilność szczepów.

Dao Biotic NS od Nature Science to probiotyk oparty na wyselekcjonowanych szczepach Bifidobacterium longum AMT 31 i Bifidobacterium bifidum AMT 33, opracowany z myślą o osobach z nietolerancją histaminy i obniżoną aktywnością DAO enzym.

• Nie wytwarza histaminy – oba szczepy są histamino-ujemne, co czyni preparat bezpiecznym przy nadwrażliwości na histaminę.
• Nie produkuje D-mleczanu ani nadmiaru gazów – bifidobakterie przetwarzają cukry głównie do L-mleczanu i octanu, co zmniejsza ryzyko wzdęć i objawów takich jak „mgła mózgowa”.
• Hamuje rozwój niekorzystnych mikroorganizmów – w tym E. coli, Salmonella, Staphylococcus i Candida.
• Wzmacnia barierę jelitową i wspiera odporność – ogranicza przenikanie histaminy i toksyn oraz łagodzi stany zapalne.
• Poprawia tolerancję histaminy – wspomaga jej metabolizm i przywraca równowagę mikrobioty jelitowej.
• Wspiera oś jelitowo-mózgową – korzystnie wpływa na reakcję organizmu na stres i ogólne samopoczucie.

Zależność nietolerancja histaminy – probiotyki wydaje się być szczególnie istotna u osób, u których objawy wynikają z zaburzonej mikrobioty jelitowej i obniżonej aktywności DAO, ponieważ to właśnie te czynniki najczęściej nasilają dolegliwości.

Dieta i długotrwałe wsparcie mikrobioty przy nietolerancji histaminy

Wspomaganie mikrobioty jelitowej to proces długotrwały, wymagający cierpliwości i konsekwencji. Choć probiotyki przy nietolerancji histaminy stanowią istotny element terapii, to najważniejszym filarem jest dieta niskohistaminowa. Ograniczenie spożycia produktów bogatych w histaminę (takich jak kiszonki, dojrzewające mięsa, sery czy alkohol) pozwala zmniejszyć obciążenie enzymu DAO i złagodzić objawy nietolerancji.

Regularna suplementacja probiotyków wspiera utrzymanie stabilnej flory jelitowej, poprawia funkcjonowanie enzymu DAO oraz pomaga w przywróceniu równowagi mikrobiologicznej. Co więcej, warto stosować je długoterminowo – przez co najmniej kilka miesięcy, a w niektórych przypadkach nawet dłużej.

Po antybiotykoterapii (jeśli była konieczna) probiotyki warto kontynuować jeszcze przez 4–8 tygodni, aby wspomóc odbudowę mikrobioty jelitowej osłabionej przez leki. Co więcej, w tym okresie szczególnie ważne jest dostarczanie świeżych, niskoprzetworzonych produktów, ponieważ wspierają one regenerację błony śluzowej jelit i ograniczają stan zapalny.

Poniżej przedstawiono przykładowy podział produktów pod względem ich zawartości histaminy i wpływu na nasilenie objawów:

Podsumowanie

Reakcje alergiczne mogą nasilać się przy nadmiernym uwalnianiu związku, jakim jest histamina. Probiotyki wspierają mikrobiotę jelitową i mogą pośrednio wpływać na regulację tych procesów. Regularne stosowanie preparatów zawierających szczepy wspierające aktywność enzymu DAO pomaga ograniczyć nadmiar histaminy, złagodzić objawy i przywrócić równowagę w organizmie.

Najważniejszym elementem postępowania przy nadwrażliwości na histaminę pozostaje jednak odpowiednio skomponowana dieta, ponieważ to ona ogranicza źródła histaminy i wspiera naturalne mechanizmy jej rozkładu. Co więcej, nietolerancja histaminy wymaga świadomego i długofalowego podejścia, dzięki któremu można odzyskać komfort życia i poprawić samopoczucie na co dzień.

FAQ – najczęściej zadawane pytania

Czy wszystkie probiotyki są bezpieczne przy nietolerancji histaminy?

Nie – ponieważ część szczepów (np. L. bulgaricus, L. reuteri, L. casei) zwiększa produkcję histaminy. Dlatego warto wybierać szczepy histamino-ujemne, takie jak B. infantis, B. breve, B. longum oraz L. plantarum.

Jakie czynniki hamują aktywność enzymu DAO?

DAO osłabiają różne czynniki, m.in. choroby jelit (SIBO, celiakia, stany zapalne), stres, niedobory (C, B6, cynk, miedź), a także niektóre leki (np. przeciwbólowe, przeciwzapalne, antybiotyki).

Jak długo stosować probiotyki przy nietolerancji histaminy?

Zwykle stosuje się je przez kilka miesięcy – szczególnie minimum 4–8 tygodni po antybiotykoterapii – aby odbudować mikrobiotę i tym samym wspierać metabolizm histaminy.

Jak wygląda diagnostyka nietolerancji histaminy?

Diagnostyka opiera się przede wszystkim na wywiadzie i dzienniku żywieniowym, następnie badaniach (histamina i DAO z krwi), a na końcu diecie eliminacyjno-prowokacyjnej z obserwacją objawów.

Bibliografia

1. Krzysztof Buczyłko i in., 2023. Wytyczne diagnostyki i postępowania w nietolerancji histaminy. Alergologia Polska – Polish Journal of Allergology
2. Właściwości szczepów PAN. Materiały wewnętrzne Nature Science (dostęp na życzenie, skontaktuj się z nami).
3. Cavaliere G, Costanzi E, Cenci-Goga B, Misuraca M, Traina G. Potential Role of Probiotic Strain Lactiplantibacillus plantarum in Control of Histamine Metabolism. Biology (Basel). 2025 Jun 19;14(6):734. doi: 10.3390/biology14060734. PMID: 40563983; PMCID: PMC12189723.
4. Sánchez-Pérez S, Comas-Basté O, Duelo A, Veciana-Nogués MT, Berlanga M, Latorre-Moratalla ML, Vidal-Carou MC. Dysbioza jelitowa u pacjentów z nietolerancją histaminy. Składników odżywczych. 23 kwietnia 2022 r.; 14(9):1774. DOI: 10.3390/NU14091774. PMID: 35565742; PMCID: PMC9102523.
5. Hrubisko M, Danis R, Huorka M, Wawruch M. Histamine Intolerance-The More We Know the Less We Know. A Review. Nutrients. 2021 Jun 29;13(7):2228. doi: 10.3390/nu13072228. PMID: 34209583; PMCID: PMC8308327.
6. https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/alergie-i-nietolerancje-pokarmowe/dieta-antyhistaminowa-czy-histamina-moze-szkodzic/ (dostęp na 07.11.2025)