Jakie probiotyki przy Hashimoto – wsparcie mikrobioty jelitowej w autoimmunologicznym zapaleniu tarczycy

Suplementacja odpowiednio dobranych szczepów probiotycznych, takich jak Lactobacillus rhamnosus GG lub Saccharomyces boulardii, może stanowić realne wsparcie w leczeniu choroby Hashimoto. Drobnoustroje te wpływają korzystnie na mikrobiotę jelitową, wzmacniają barierę jelitową, łagodzą stan zapalny i poprawiają wchłanianie składników odżywczych ważnych dla pracy tarczycy.

W niniejszym artykule omawiamy, jak probiotyki mogą wspierać organizm przy Hashimoto, od jej wpływu na mikrobiotę jelitową, po konkretne szczepy o działaniu przeciwzapalnym i praktyczne zalecenia dotyczące suplementacji i diety.

Na start: Hashimoto i jelita – dlaczego probiotyki mają znaczenie?

• Hashimoto to choroba autoimmunologiczna, która wpływa także na jelita i mikrobiotę.
• Zaburzona flora jelitowa nasila stan zapalny, pogarsza wchłanianie składników i może osłabiać działanie leków.
• Dobrane probiotyki wspierają barierę jelitową, łagodzą objawy trawienne i poprawiają efekty terapii.
• Nie każdy szczep działa tak samo, liczy się jego funkcja, forma preparatu i dawka.
• Przy Hashimoto z SIBO lub nadwrażliwością jelit probiotyki trzeba wprowadzać ostrożnie i indywidualnie.

👉 W artykule znajdziesz sprawdzone zalecenia.

Jelita a Hashimoto – dlaczego mikrobiota jelitowa ma znaczenie przy chorobach tarczycy

W ostatnich latach coraz więcej badań podkreśla dwukierunkowy związek między mikrobiomem jelitowym a chorobami autoimmunologicznymi, w tym chorobą Hashimoto, przewlekłym limfocytowym zapaleniem tarczycy. Hashimoto nie tylko wpływa na stan jelit, ale również sama kondycja mikrobioty może modyfikować przebieg choroby. To zależność, która działa w obie strony i ma realny wpływ na funkcjonowanie całego organizmu.

W przebiegu Hashimoto układ odpornościowy błędnie rozpoznaje komórki tarczycy jako zagrożenie i stopniowo je niszczy, co prowadzi do niedoboru hormonów niezbędnych do regulacji metabolizmu, pracy układu nerwowego, termoregulacji czy funkcji rozrodczych. Choroba może rozwijać się skrycie przez wiele lat, zanim pojawią się typowe objawy niedoczynności tarczycy: przewlekłe zmęczenie, senność, przyrost masy ciała, suchość skóry, zaparcia, wypadanie włosów, spowolnienie psychoruchowe czy nieregularne miesiączki.

Zrozumienie tej złożonej relacji między mikrobiotą jelitową a tarczycą pozwala na bardziej kompleksowe podejście terapeutyczne. Coraz częściej zwraca się uwagę na rolę diety, stylu życia oraz wsparcia mikrobiomu, między innymi poprzez suplementację probiotykami.

Poniżej przedstawiamy, w jaki sposób zaburzenia mikroflory jelitowej mogą wpływać na Hashimoto, i odwrotnie, jak ta choroba autoimmunologiczna może pogarszać stan mikrobioty jelitowej.

1. Dysbioza i przewlekły stan zapalny

Zaburzenie równowagi mikrobioty, znane jako dysbioza, jest często obserwowane u osób z Hashimoto. Przy chorobie Hashimoto dochodzi często do zmniejszenia liczby korzystnych bakterii, takich jak Lactobacillus i Bifidobacterium, oraz wzrostu drobnoustrojów potencjalnie patogennych, między innymi Escherichia coli czy Proteus. Taka nierównowaga sprzyja przewlekłemu stanowi zapalnemu i może nasilać reakcję autoimmunologiczną.

2. Uszkodzenie bariery jelitowej – zespół nieszczelnego jelita

Dysbioza prowadzi do osłabienia szczelności bariery jelitowej, co umożliwia przedostawanie się niestrawionych cząsteczek, toksyn i fragmentów bakteryjnych do krwiobiegu. Zespół nieszczelnego jelita może nadmiernie pobudzać układ odpornościowy i prowokować reakcje zapalne, również te skierowane przeciwko własnym tkankom, w tym komórkom tarczycy.

3. Zaburzenia wchłaniania składników odżywczych

Mikrobiota jelitowa odgrywa kluczową rolę w przyswajaniu składników niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania tarczycy, takich jak selen, cynk, żelazo i jod. Ich niedobór na skutek dysbiozy, może przyczyniać się do pogłębiania objawów niedoczynności, takich jak zmęczenie, suchość skóry, spowolniony metabolizm czy obniżenie koncentracji.

4. Zaburzenia motoryki jelit i SIBO

Niedoczynność tarczycy, charakterystyczna dla Hashimoto, prowadzi do spowolnienia perystaltyki jelit. Taki stan sprzyja rozwojowi SIBO (ang. Small Intestinal Bacterial Overgrowth) – przerostowi bakterii w jelicie cienkim. Objawy SIBO, takie jak wzdęcia, zaparcia, uczucie pełności i nietolerancje pokarmowe, dodatkowo pogarszają funkcjonowanie układu pokarmowego i mogą obniżać skuteczność wchłaniania leków, w tym hormonów tarczycy.

5. Błędne koło choroby

Hashimoto i zaburzenia mikrobioty wzajemnie się napędzają. Im silniejszy stan zapalny i głębsza niedoczynność tarczycy, tym większe zakłócenia w składzie mikrobiomu. A im bardziej zaawansowana dysbioza jelitowa, tym trudniej o równowagę immunologiczną i wyhamowanie autoagresji.

Odpowiednio dobrane probiotyki, o potwierdzonym działaniu wzmacniającym barierę jelitową i modulującym odpowiedź immunologiczną, mogą stanowić istotne wsparcie w terapii. Ich stosowanie nie tylko korzystnie wpływa na stan mikrobiomu, ale także może poprawić wchłanianie leków (takich jak lewotyroksyna), złagodzić objawy ze strony układu pokarmowego i wspomóc ogólną regenerację organizmu.

Probiotyki przy Hashimoto – szczepy o udokumentowanym działaniu

Probiotyki to korzystne drobnoustroje, głównie bakterie i drożdże, które naturalnie występują w ludzkim organizmie, przede wszystkim w jelitach, ale także w innych organach, na przykład jamie ustnej, na skórze czy w drogach rodnych. Odpowiadają za szereg istotnych procesów, takich jak trawienie, ochrona przed patogenami czy regulacja pracy układu odpornościowego.

Te same mikroorganizmy mogą być również dostarczane z zewnątrz, w postaci preparatów probiotycznych. Podane w odpowiednich ilościach, wykazują udokumentowane działanie prozdrowotne. W kontekście chorób autoimmunologicznych, takich jak Hashimoto, szczególne znaczenie mają te szczepy, które pomagają uszczelniać barierę jelitową, obniżać przewlekły stan zapalny i wspierać równowagę układu odpornościowego.

Szczepy o najlepiej udokumentowanym działaniu wspierającym organizm i poprawę zdrowia jelit, są w stanie poprawiać przyswajanie składników odżywczych i wspomagać układ odpornościowy, który może ograniczyć reakcje autoimmunologiczne u osób zmagających z chorobą Hashimoto:

1. Lactobacillus rhamnosus

Ten szczep wspiera integralność bariery jelitowej – zwiększa produkcję śluzu oraz ekspresję białek odpowiedzialnych za szczelność ścian jelit. Wpływa korzystnie na układ odpornościowy, zmniejszając poziom cytokin prozapalnych, białek sygnałowych układu odpornościowego sprzyjających zapaleniom, takich jak TNF-α i IL-6 oraz zwiększając produkcję cytokin przeciwzapalnych, między innymi IL-10.

2. Bifidobacterium lactis

Dany szczep pomaga przywracać równowagę mikroflory, hamuje rozwój patogenów, wspomaga trawienie i produkcję witamin z grupy B. Wytwarza krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA), w tym kwas masłowy, który działa przeciwzapalnie i wspiera regenerację nabłonka jelitowego.

3. Faecalibacterium prausnitzii

Jedna z kluczowych bakterii jelitowych u zdrowego człowieka. Produkuje duże ilości kwasu masłowego, który łagodzi stan zapalny i wspiera szczelność jelit. Obniżony poziom tego drobnoustroju często obserwuje się w wielu chorobach autoimmunologicznych, natomiast jej wzrost po suplementacji probiotykami wiąże się z poprawą kondycji jelit i obniżeniem markerów zapalnych.

4. Saccharomyces boulardii

To drożdże probiotyczne, oporne na działanie antybiotyków i kwasów żołądkowych. Wspomagają odbudowę bariery jelitowej, zwiększają produkcję przeciwciał klasy IgA wzmacniających lokalną odporność w jelitach i działają ochronnie wobec błony śluzowej.

Inne szczepy probiotyczne mogą również wspierać organizm w Hashimoto, choć ich działanie jest mniej udokumentowane:

• Lactobacillus acidophilus – wspiera trawienie, poprawia profil odpornościowy, ogranicza aktywność niepożądanych bakterii. Może wpływać na zmniejszenie stanów zapalnych i wspierać układ immunologiczny także w chorobach tarczycy. Nie jest jednak polecany dla osób cierpiących na SIBO, ponieważ wykazuje tendencję do osiedlania się w jelicie cienkim. U osób z uszkodzonym kompleksem mioelektrycznym (MMC), który odpowiada za oczyszczanie jelita cienkiego z bakterii, nadmierny wzrost acidophilus może prowadzić do pogorszenia SIBO i nasilenia objawów;
• Bifidobacterium bifidum – wzmacnia barierę nabłonka jelitowego, obniża pH w jelitach, hamuje rozwój patogenów. Wpływa korzystnie na odpowiedź immunologiczną i stabilizację układu odpornościowego;
• Lactobacillus plantarum – wspomaga syntezę krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych, a także reguluje receptory odpornościowe TLR (ang. toll-like receptors), które odgrywają ważną rolę w rozpoznawaniu zagrożeń przez układ odpornościowy;
• Akkermansia muciniphila – specjalizuje się w rozkładaniu mucyny, składnika śluzu pokrywającego jelita. Jej obecność jest kojarzona z lepszą szczelnością bariery jelitowej, niższym stanem zapalnym i zdrowszym metabolizmem, a więc może mieć potencjalnie pozytywny wpływ na przebieg chorób autoimmunologicznych.

Jak wybierać preparaty probiotyczne przy chorobie Hashimoto?

W przypadku Hashimoto ważny jest prawidłowy wybór probiotyków, dostosowanych do potrzeb mikrobioty osób z zaburzoną regulacją immunologiczną. Nie chodzi wyłącznie o „wsparcie trawienia”, ale o działanie ukierunkowane na odbudowę bariery jelitowej, modulację odpowiedzi zapalnej oraz poprawę wchłaniania składników odżywczych kluczowych dla pracy tarczycy.

Oto kilka zaleceń wyboru suplementów probiotycznych na poprawę mikroflory jelitowej przy Hashimoto:

1. Konsultacja i indywidualny dobór

W przypadku Hashimoto probiotyki nie są preparatami „ogólnego użytku”. Osoby z tą chorobą często mają współistniejące zaburzenia mikrobioty, nietolerancje pokarmowe, IBS, a nawet SIBO – dlatego wybór szczepów i formuły powinien być dokonany pod opieką specjalisty: lekarza, dietetyka klinicznego lub terapeuty mikrobiomu.

Dobór szczepów musi uwzględniać aktualny stan zdrowia, objawy, wyniki badań i przyjmowane leki. Niektóre probiotyki mogą kolidować z terapią hormonalną, inne będą działać korzystnie tylko w odpowiednim kontekście klinicznym. Na przykład osoby z Hashimoto cierpiące na przerost bakteryjny jelita cienkiego (SIBO) powinny zachować szczególną ostrożność, ponieważ niektóre preparaty probiotyczne, zwłaszcza zawierające szczepy fermentujące węglowodany, mogą nasilać bóle brzucha i objawy jelitowe.

2. Forma preparatu: suplementy jednoszczepowe a mieszanki

Często lepsze efekty daje stosowanie preparatów wieloszczepowych, łączących różne mechanizmy działania i wspierających mikrobiotę z różnych stron, poprawiając barierę jelitową i odporność organizmu. Sprawdzają się one szczególnie dobrze przy bardziej złożonych potrzebach mikrobioty, łącząc różne mechanizmy działania: odbudowę śluzówki, immunomodulację, produkcję SCFA i konkurencję z patogenami.

W przypadku SIBO lub innych zaburzeń fermentacyjnych należy jednak uważać na suplementy wieloszczepowe, ponieważ zbyt bogata mieszanka może pogorszyć objawy.

Monokultury, czyli preparaty z jednym szczepem zalecane są do celowanego efektu, na przykład Lactobacillus rhamnosus GG przy uszkodzonej barierze jelitowej lub Saccharomyces boulardii przy tendencji do infekcji i biegunek.

3. Synbiotyki – probiotyki i prebiotyki

Preparaty zawierające dodatkowo prebiotyki, na przykład inulinę lub fruktooligosacharydy, wspierają namnażanie korzystnych szczepów.

Jest to szczególnie dobre rozwiązanie dla osób, które nie dostarczają wystarczającej ilości prebiotyków z diety. Prebiotyki stanowią „pożywkę” dla bakterii probiotycznych, wspomagając ich kolonizację i aktywność. U osób z wrażliwym układem pokarmowym prebiotyki powinny być wprowadzane stopniowo.

4. Dawka optymalna

Zalecane dzienne dawki mieszczą się zwykle w zakresie 10⁹–10¹⁰ CFU, czyli jednostek formujących kolonie. To ilość, która w badaniach klinicznych wykazuje skuteczność w chorobach autoimmunologicznych. Jednocześnie odradzane są preparaty o nieznanej zawartości żywych kultur, bez informacji o liczbie CFU.

Jak stosować probiotyki przy Hashimoto?

Oto kilka istotnych zasad, które warto uwzględnić przy stosowaniu probiotyków w chorobie Hashimoto, aby terapia była skuteczna, bezpieczna i dostosowana do potrzeb wrażliwego układu pokarmowego:

• Suplementację probiotyków należy prowadzić systematycznie, najlepiej codziennie rano na czczo, przez minimum 8–12 tygodni. Regularność i czas są kluczowe, by odbudować mikrobiotę i zmniejszyć nadreaktywność immunologiczną.
• W chorobach autoimmunologicznych zalecane dawki to zwykle 10⁹–10¹⁰ CFU dziennie. W przypadku silnej dysbiozy dawki mogą być wyższe, ale powinny być uzgodnione ze specjalistą.
• Przy antybiotykoterapii probiotyki należy przyjmować w odstępie co najmniej 2–3 godzin od leku i kontynuować suplementację jeszcze przez 2–4 tygodnie po jej zakończeniu.
• Efekty działania probiotyków warto oceniać na podstawie samopoczucia, objawów trawiennych i ewentualnych badań. Jeśli po kilku tygodniach nie ma poprawy, konieczna może być zmiana szczepu lub preparatu.
• Dobrym uzupełnieniem są fermentowane produkty spożywcze, takie jak jogurt naturalny, kefir, kiszonki, tempeh czy zakwas buraczany.
• Warto łączyć je z prebiotykami z diety: cebulą, czosnkiem, porem, bananami, owsem czy siemieniem lnianym. Stanowią pożywkę dla korzystnych bakterii i wzmacniają efekty suplementacji.

Działanie probiotyków u osób z Hashimoto

Probiotyki nie są lekiem na Hashimoto, ale mogą odegrać istotną rolę w kompleksowym podejściu do leczenia tej choroby. Dzięki zdolności do odbudowy mikroflory jelitowej, wspierania bariery jelitowej i modulowania reakcji immunologicznych, probiotyki wpływają na kluczowe mechanizmy leżące u podstaw chorób autoimmunologicznych.

U osób z Hashimoto mogą dodatkowo poprawiać wchłanianie selenu, cynku czy żelaza, składników niezbędnych dla pracy tarczycy, a także wspierać przyswajanie lewotyroksyny, łagodzić objawy jelitowe i zmniejszać przewlekły stan zapalny.

Ich działanie jednak nie jest uniwersalne – aby było skuteczne, wymaga dobrania odpowiednich szczepów, regularności i włączenia w szerszy plan terapii obejmujący leczenie farmakologiczne, dietę przeciwzapalną oraz styl życia wspierający regenerację organizmu.

Częste pytania

Czy probiotyki zastępują leczenie hormonalne?

Nie. To wsparcie, nie zamiennik. Podstawą terapii pozostaje lewotyroksyna.

Czy każdy może przyjmować probiotyki?

Zwykle tak, ale osoby z ciężkimi chorobami autoimmunologicznymi lub obniżoną odpornością powinny skonsultować się z lekarzem.

Czy mogą wystąpić skutki uboczne?

Na początku suplementacji mogą pojawić się gazy lub wzdęcia, ale zwykle mijają one po kilku dniach.

Czy probiotyki pomagają na zaparcia i wzdęcia?

Tak, wiele szczepów wspomaga perystaltykę i może łagodzić objawy jelitowe.

Bibliografia

1. Pei, X.-Q., et al. Role of immune cells in mediating the effect of gut microbiota on Hashimoto’s thyroiditis: a 2-sample Mendelian randomization study. Front. Microbiol. 2024;15:1463394.
   https://www.frontiersin.org/journals/microbiology/articles/10.3389/fmicb.2024.1463394/full
2. Wang, X., et al. Emerging role of gut microbiota in autoimmune diseases. Front. Immunol. 2024;15:1365554.
   https://www.frontiersin.org/journals/immunology/articles/10.3389/fimmu.2024.1365554/full
3. Adawi, M., et al. The role of gut microbiota in autoimmune disease progression and therapy: a comprehensive synthesis. Front. Microbiomes. 2025;4:1553243.
   https://www.frontiersin.org/journals/microbiomes/articles/10.3389/frmbi.2025.1553243/full
4. Cayres, L. C. F., et al. Detection of alterations in the gut microbiota and intestinal permeability in patients with Hashimoto thyroiditis. Front. Immunol. 2021;12:579140.
   https://www.frontiersin.org/journals/immunology/articles/10.3389/fimmu.2021.579140/full
5. Zhao, Z.-D., et al. Effects of different supplements on Hashimoto’s thyroiditis: a systematic comparison. Front. Endocrinol. 2024;15:1445878.
   https://www.frontiersin.org/journals/endocrinology/articles/10.3389/fendo.2024.1445878/pdf
6. Bron, P. A., van Baarlen, P., Kleerebezem, M. (2012). „Emerging molecular insights into the interaction between probiotics and the host intestinal mucosa.” Nature Reviews Microbiology, 10(1), 66–78.

https://www.nature.com/articles/nrmicro2690

7. Qin, J., et al. (2010). „A human gut microbial gene catalogue established by metagenomic sequencing.” Nature, 464(7285): 59-65.
   https://doi.org/10.1038/nature08821
8. Lebeer, S., Vanderleyden, J., De Keersmaecker, S.C. (2008). „Genes and molecules of lactobacilli supporting probiotic action.” Microbiology and Molecular Biology Reviews, 72(4): 728-764.
   https://doi.org/10.1128/MMBR.00017-08
9. Miquel, S., et al. (2013). „Faecalibacterium prausnitzii and human intestinal health.” Current Opinion in Microbiology, 16(3), 255-261.
   https://doi.org/10.1016/j.mib.2013.06.003
10. McFarland, L.V. (2010). „Systematic review and meta-analysis of Saccharomyces boulardii in adult patients.” World Journal of Gastroenterology, 16(18): 2202-2222.
    https://doi.org/10.3748/wjg.v16.i18.2202
11. Derrien, M., et al. (2017). „Akkermansia muciniphila and its role in regulating host functions.” Microbial Pathogenesis, 106: 171-181.
    https://doi.org/10.1016/j.micpath.2016.02.005