Zespół jelita drażliwego (IBS)

30 / 10 / 2018 8 min czytania
Ostatnia aktualizacja: 28 / 10 / 2025

Spis treści

Probiotyk na zespół jelita drażliwego – czy każdy działa tak samo

Zespół jelita drażliwego to przewlekłe zaburzenie trawienia objawiające się bólami brzucha, wzdęciami, biegunkami lub zaparciami. Coraz więcej badań wskazuje, że odpowiednio dobrany probiotyk może łagodzić objawy IBS i poprawiać komfort życia, ale jego skuteczność zależy od szczepu i regularności stosowania.

Probiotyk na zespół jelita drażliwego – to musisz wiedzieć:

Zespół jelita drażliwego (IBS) to przewlekłe, czynnościowe zaburzenie przewodu pokarmowego, charakteryzujące się nawracającymi bólami brzucha, wzdęciami i zmiennością rytmu wypróżnień (biegunki, zaparcia lub ich naprzemienne występowanie).
U podłoża objawów leży często dysbioza (zaburzenia mikrobioty jelitowej), nadwrażliwość trzewna oraz zaburzenia osi jelitowo-mózgowej.
Odpowiednio dobrane probiotyki (zwłaszcza szczepy z rodzaju Bifidobacterium i Lactobacillus z udokumentowanym działaniem klinicznym) mogą łagodzić objawy IBS, redukując ból, wzdęcia oraz poprawiając regularność wypróżnień.
Skuteczność leczenia zależy od szczepu probiotycznego, jego dawki i czasu stosowania. Należy wybierać preparaty o udokumentowanym działaniu klinicznym i unikać wysoko przetworzonej żywności, która może nasilać dysbiozę.

Czym jest zespół jelita drażliwego (IBS) i jakie są jego objawy?

Zespół jelita drażliwego (ang. Irritable Bowel Syndrome, IBS) to przewlekłe, czynnościowe zaburzenie przewodu pokarmowego, objawiające się nawracającymi bólami brzucha, wzdęciami oraz zmianami rytmu wypróżnień. Rozpoznanie tej jednostki chorobowej stawia się, gdy dolegliwości utrzymują się przez co najmniej trzy miesiące, a ich początek wystąpił co najmniej sześć miesięcy wcześniej.

Etiologia IBS nie została jednoznacznie określona, jednak współczesne badania wskazują na wieloczynnikowe podłoże. W patogenezie choroby istotną rolę odgrywają, zmiany w składzie mikrobioty jelitowej, czyli dysbioza, nadwrażliwość trzewna, zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego, zaburzenia osi jelitowo–mózgowej, czynniki immunologiczne oraz psychosomatyczne. Wszystkie te elementy mogą współistnieć i wzajemnie na siebie oddziaływać, prowadząc do charakterystycznych objawów klinicznych zespołu jelita drażliwego. Zespół jelita drażliwego może powodować różnorodne objawy, wśród których najczęściej występują:

nawracające bóle lub dyskomfort w obrębie jamy brzusznej, często ustępujące po wypróżnieniu,
wzdęcia, uczucie przelewania i nadmierne gazy,
zmienny rytm wypróżnień takie jak biegunki, zaparcia lub ich naprzemienne występowanie,
niepełne wypróżnienia, gazy,
śluz w stolcu,
objawy pozajelitowe, takie jak zmęczenie, bóle głowy, obniżony nastrój, niepokój czy zaburzenia snu.

Opisywane objawów mogą różnić się intensywnością i częstotliwością w zależności od pacjenta. Mogą nasilać się pod wpływem stresu, nieregularnych posiłków, niektórych produktów spożywczych m.in. bogatych w FODMAP.

Diagnostyka ZJD – dlaczego bywa problematyczna?

Rozpoznanie zespołu jelita drażliwego jest problematyczne, ponieważ jest to zaburzenie czynnościowe przewodu pokarmowego. Oznacza to, że jelita wyglądają prawidłowo w badaniach obrazowych, a wyniki standardowych badań laboratoryjnych często mieszczą się w normie. Diagnoza opiera się głównie na ocenie objawów klinicznych, które uwzględniają m.in. charakter, czas trwania i częstotliwość bólów brzucha oraz zaburzeń rytmu wypróżnień. Trudność diagnostyczna wynika z tego, że objawy IBS mogą być bardzo różnorodne i często przypominają symptomy innych chorób przewodu pokarmowego, takich jak:

celiakia,
nieswoiste zapalenia jelit,
nietolerancje pokarmowe,
nadwrażliwość na FODMAP.

Z tego powodu lekarze często stosują podejście wykluczające, zlecając badania laboratoryjne (m.in. morfologię, CRP, oznaczenie kalprotektyny), testy w kierunku celiakii lub badania endoskopowe. Dopiero po wykluczeniu innych chorób możliwe jest postawienie pewnego rozpoznania IBS.

Probiotyki na jelito drażliwe – co mówi nauka?

Współczesne badania jednoznacznie potwierdzają, że mikrobiota jelitowa odgrywa kluczową rolę w patogenezie zespołu jelita drażliwego. U pacjentów z IBS obserwuje się tzw. dysbiozę. Zmniejszenie liczby bakterii z rodzajów Lactobacillus i Bifidobacterium może wpływać na nadwrażliwość trzewną, zwiększoną przepuszczalność bariery jelitowej oraz przewlekły stan zapalny. W tym kontekście coraz większe znaczenie mają probiotyki w zespole jelita drażliwego.

Badania kliniczne wykazały, że regularne stosowanie określonych szczepów probiotycznych, może znacząco zmniejszać nasilenie bólu brzucha, redukować wzdęcia i poprawiać regularność wypróżnień. – podkreśla mgr dietetyk kliniczny Natalia Kukucka

Szczepy Bifidobacterium breve są jednymi z najlepiej przebadanych w tym kontekście. Udowodniono, że stosowanie probiotyku przynosi poprawę u pacjentów z IBS, zwłaszcza w przypadkach z przewagą biegunek. Dodatkowo mogą zmniejszać nasilenie biegunek i poprawiać komfort życia chorych, łagodząc typowe dolegliwości, takie jak ból brzucha, uczucie niepełnego wypróżnienia, gazy czy wzdęcia. Szczepy Bifidobacterium mogą wspierać odbudowę i ochronę błony śluzowej jelit. Udowodniono, że obniżona ilość Bifidobakterii w jelitach może powodować nasilenie objawów IBS. Opisane szczepy bakterii probiotycznych są zawarte w probiotyku Bifidobiotic NS, jego stosowanie może realnie wspierać pacjentów z IBS.

Niepełne wypróżnianie, gazy i inne dolegliwości – kiedy sięgać po probiotyk?

Objawy takie jak niepełne wypróżnianie, gazy, wzdęcia czy nieregularne stolce to typowe symptomy IBS, które znacząco obniżają jakość życia pacjentów. W takich przypadkach sięgnięcie po probiotyki na jelito drażliwe może przynieść wymierne korzyści. Probiotyki regulują pracę przewodu pokarmowego poprzez odbudowę prawidłowej mikroflory, której zaburzenia są częstym powodem występowanie IBS. Probiotyk w zespole jelita drażliwego może powodować ograniczenie fermentacji i wpływać na redukcję wytwarzania gazów jelitowych.

Probiotyk na zespół jelita drażliwego – dlaczego liczą się szczepy?

Nie każdy probiotyk na drażliwe jelita działa w ten sam sposób. Skuteczność terapii zależy od zastosowanego szczepu, ponieważ każdy wykazuje inne właściwości. Na przykład:

Lactobacillus plantarum – zmniejsza wzdęcia i poprawia komfort trawienny,
Lactobacillus rhamnosus GG – wspomaga odbudowę flory bakteryjnej jelit, co jest szczególnie pomocne po terapii antybiotykowej,
Bifidobacterium infantis – redukuje stan zapalny i łagodzi bóle brzucha.

Przy wyborze preparatu warto sięgać po produkty o udokumentowanym działaniu klinicznym, czyli taki zawierający odpowiednio wysokie dawki żywych kultur bakterii, które wykazują wysoką przeżywalność w zmiennym pH układu pokarmowego. Równie istotna jest ilość bakterii probiotycznych. Nature Science oferuje probiotyki, które spełniają każdą z tych cech.

Jak dobrać probiotyk przy zespole jelita drażliwego?

Dobór probiotyku w IBS powinien być dopasowany do typu objawów. Jak zawsze przy wyborze probiotyku bez względu na powód rozpoczęcia probiotykoterapii, bardzo istotna jest wysoka jakość produktu, bezpieczeństwo szczepów probiotycznych, udowodnione działanie kliniczne.

Probiotyk na drażliwe jelita – jak stosować i czego unikać?

Aby probiotyk na drażliwe jelita działał skutecznie, należy przyjmować go regularnie, przed odpowiedni czas. Sięgając po produkt, należy wybrać probiotyk, którego szczepy zostały przebadane klinicznie. Tak jest w przypadku preparatów Nature Science. Nie należy przekraczać dziennej dawki produktu. Równolegle warto zadbać o dietę bogatą w błonnik rozpuszczalny, który wspiera namnażanie dobrych bakterii. Należy unikać nadmiaru cukrów prostych, alkoholu i wysoko przetworzonych produktów, ponieważ mogą one zaburzać mikroflorę jelitową.

Podsumowanie

Badania kliniczne wskazują, że jeśli masz jelito drażliwe – probiotyki mogą znacząco pomóc w łagodzeniu objawów takich jak ból brzucha, wzdęcia, gazy czy nieregularne wypróżnienia. Skuteczność terapii zależy jednak od odpowiedniego doboru szczepu probiotycznego, jego dawki oraz czasu stosowania. Warto pamiętać, że w przypadku IBS nie każdy probiotyk działa tak samo – dlatego przed rozpoczęciem suplementacji dobrze jest zasięgnąć porady specjalisty. Przy temacie zespół jelita drażliwego – jakie probiotyki wybrać warto pamiętać o preparatach z klinicznie przebadanymi szczepami bakterii, takimi jak Bifidobacterium breve AMT30 czy Lactobacillus plantarum AMT4 i AMT14.

FAQ – najczęściej zadawane pytania

Czym jest dysbioza jelitowa i jak wpływa na nasilenie IBS?

Dysbioza to zaburzenie mikroflory jelitowej, często z mniejszą liczbą bakterii Lactobacillus i Bifidobacterium. Zwiększa przepuszczalność jelit, nadwrażliwość trzewną i przewlekły stan zapalny, nasilając objawy IBS: ból, gazy i nieregularne wypróżnienia.

Dlaczego nie każdy probiotyk działa tak samo przy zespole jelita drażliwego (IBS)?

Skuteczność probiotyków jest szczepozależna – konkretne szczepy (np. Bifidobacterium breve, Lactobacillus plantarum) mają różne mechanizmy: redukują wzdęcia, łagodzą ból lub odbudowują barierę jelitową. Dobór powinien odpowiadać dominującym objawom i mieć udokumentowane działanie kliniczne.

Jaką rolę odgrywa błonnik rozpuszczalny w diecie pacjenta z drażliwym jelitem?

Błonnik rozpuszczalny działa jako prebiotyk, wspierając rozwój korzystnych bakterii (Bifidobacterium, Lactobacillus). Pomaga odbudować mikrobiotę, regulować wypróżnienia i ograniczać nadmierne wytwarzanie gazów.

Jakie objawy pozajelitowe mogą towarzyszyć Zespołowi Jelita Drażliwego?

IBS może powodować symptomy spoza jelit: zmęczenie, bóle głowy, obniżony nastrój, lęk i zaburzenia snu. Wynikają z dysbiozy i przewlekłego stanu zapalnego, które wpływają na oś jelitowo-mózgową i produkcję neuroprzekaźników.

Bibliografia

M. Chen, L. Yuan, Ch. Xie i wsp, Probiotics for the management of irritable bowel syndrome: a systematic review and three-level meta-analysis
E. Torres- Maravilla, S. Holowacz i wsp. „Serpin-positive Bifidobacterium breve CNCM I-5644 improves intestinal permeability in two models of irritable bowel syndrome
M. Chen, L. Yuan i wps. „Probiotics for the management of irritable bowel syndrome: a systematic review and three-level meta-analysis
V. Goodoory i wps „Efficacy of Probiotics in Irritable Bowel Syndrome”, Systematic Review and Meta-analysis